Phraya Pichai Dabhak

Phraya Pichai Daphak(The Man who broke his sword during the fight)

อนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหัก สร้างเสร็จและทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2512 เวลา 13.15 น. เพื่อเป็นเกียรติประวัติของท่านและเป็นความภูมิใจของชาวอุตรดิตถ์ ในความองอาจกล้าหาญ รักชาติ เสียสละ และความกตัญญูกตเวที อนุสาวรีย์ประดิษฐานอยู่หน้าศาลากลางจังหวัดอุตรดิตถ์

...........ครั้นเสร็จศึกจากการปราบก๊กเจ้าพระฝางได้แล้ว สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชก็ได้ทรงปูนบำเหน็จความชอบให้ทะแกล้วทหารของพระองค์ทั่วถึงกัน สำหรับพระยาสีหราชเดโช(จ้อย หรือ ทองดี ฟันขาว) นั้น โปรดเกล้าฯบำเหน็จความชอบให้เป็นพระยาพิชัย ปกครองเมืองพิชัยอันเป็นบ้านเกิดเมืองนอนแต่เยาว์วัยมา ให้มีอำนาจประหารผู้กระทำผิดได้เพราะเมืองพิชัยเป็นเมืองหน้าด่าน ต้องมีการบังคับบัญชาที่เด็ดขาด ซึ่งในเวลานั้นพม่ากำลังมีอำนาจครอบครองอยู่ทั่วลานนา

          เมื่อได้เวลาอันสมควรแล้ว พระองค์เจ้าเสด็จกลับกรุงธนบุรี แต่ก่อนจาก ทรงเรียกหาพระยาพิชัยให้เข้าเฝ้าโดยเฉพาะ ทรงรับสั่งอาลัยในมหาดเล็กข้าหลวงเดิมของพระองค์ ตั้งแต่ครั้งพระองค์เป็นเจ้าเมืองตากและได้เป็นคู่ร่วมทุกข์ร่วมสุขอาบเหงื่อต่างน้ำมาราชการสงคราม ยังไม่เคยห่างไกลจากพระองค์แม้แต่ครั้งเดียว ซึ่งเปรียบประดุจพระยาพิชัยเป็นโล่ห์คอยกำบังอาวุธนานาชนิดที่จะมาต้องพระองค์ และในครั้งนี้ต้องจากกันเพราะพระราชประสงค์จะให้พระยาพิชัยเป็นป้อมปราการยันพม่าที่เมืองพิชัยนี้...................

          พระเจ้าตากสินมหาราชทรงใช้เมืองพิชัยเป็นที่รวมพลถึงสองครั้งคือ ในปีพ.ศ. 2313 และ2314 และในปีพ.ศ.2315 พม่ายกกำลังมาตีเมืองพิชัยแต่ไม่สามารถตีได้ พม่ายกกองทัพมาตีเมืองพิชัยอีกครั้ง ในปี พ.ศ.2316 เจ้าพระยาสุรสีห์และพระยาพิชัยยกกองทัพไปสกัดทัพพม่าแตกกลับไป การรบในครั้งนี้ ดาบคู่มือของพระยาพิชัยได้หักไปหนึ่งเล่ม แต่พระยาพิชัยก็ยังคงสู้รบกับพม่าจนได้รับชัยชนะด้วยดาบดีเล่มหนึ่งกับดาบหักอีกเล่มหนึ่ง ด้วยวีรกรรมในครั้งนี้ พระยาพิชัยจึงได้สมญานามว่า"พระยาพิชัยดาบหัก"มาจนถึงปัจจุบันนี้

          เมื่อพระเจ้าตากสินมหาราชยกทัพไปตีเมืองเชียงใหม่ ในปี พ.ศ.2317 พระยาพิชัยก็คงอยู่ในตำแหน่งที่สำคัญของกองทัพจนกระทั่งฝ่ายไทยยึดเมืองเชียงใหม่ได้ จึงเป็นอันว่าหัวเมืองฝ่ายเหนือตกเป็นของไทยมาตั้งแต่บัดนั้น

งานพระยาพิชัยดาบหัก และงานกาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์

ขอเชิญชวนนักท่องเที่ยว และผู้สนใจเที่ยว “งานพระยาพิชัยดาบหัก และงานกาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์ ประจำปี  กำหนดจัดงานขึ้นในระหว่างวันที่ 7-16 มกราคม ของทุกปี ณ สนามกีฬาพระยาพิชัยดาบหัก บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดอุตรดิตถ์ อ.เมือง จังหวัดอุตรดิตถ์

เนื่องจากวันที่ 7 มกราคม 2316 เป็นวันคล้ายวันที่พระยาพิชัยได้ต่อสู้กับกองทัพพม่าจนดาบหัก จึงรับสมญานามว่า "พระยาพิชัยดาบหัก” การจัดงาน โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อเชิดชูวีรกรรมของพระยาพิชัยดาบหัก วีรบุรุษของชาติไทยและเป็นทหารเอกคู่พระทัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่ได้สร้างวีรกรรมต่อสู้กับกับข้าศึกผู้รุกรานแผ่นดินไทยอย่างองอาจกล้าหาญ จนได้รับการยกย่องเชิดชูสืบต่อกันมาอย่างยาวนานเป็นที่ภาคภูมิใจของชาวจังหวัดอุตรดิตถ์ อีกทั้งเพื่อเป็นการสนับสนุนและส่งเสริมรักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรม ประเพณี เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัด ส่งเสริมการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ชุมชน ตลอดจนเพื่อเป็นการหารายไดสำหรับกิจการ สาธารณกุศลของจังหวัด และเหล่ากาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์

กิจกรรมภายใน “งานพระยาพิชัยดาบหัก และงานกาชาดจังหวัดอุตรดิตถ์  ประกอบด้วย ขบวนอัญเชิญเครื่องราชสักการะ และขบวนศิลปวัฒนธรรมประเพณีจังหวัดอุตรดิตถ์ การประกวดร้องเพลง และแดนเซอร์ จากทุกอำเภอ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และการแสดงบนเวทีมากมาย การออกร้าน และจำหน่ายสินค้า OTOP ของส่วนราชการ และอำเภอต่างๆ การลุ้นโชคสลากกาชาด รถยนต์เก๋ง รถจักรยานยนต์ ตู้เย็น โทรทัศน์ และรางวัลอื่นๆ กิจกรรมมัจฉาพาโชค การจำหน่ายสินค้าราคาถูกจากโรงงาน การแสดงดนตรีจากศิลปินดัง และมหรสพต่างๆ อีกมากมายในงานตลอด 10 คืน